Straż miejska (gminna) jest formacją umundurowaną utworzoną przez Radę Miasta (Radę Gminy). Głównym zadaniem straży miejskiej (gminnej) jest ochrona porządku publicznego na terenie miasta (gminy). Podstawowym aktem prawnym stanowiącym o funkcjonowaniu Straży Miejskiej jest ustawa o strażach gminnych (Dz.U. 2019 poz. 1795 z późn. zm.).

Zadania straży miejskiej oraz uprawnienia funkcjonariuszy reguluje również szereg innych powszechnie obowiązujących aktów prawnych, w tym m.in.:

• ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 2020 poz. 110 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 2019 poz. 821 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. 2020 poz. 729 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. 2019 poz. 2277),
• ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 2020 poz. 638),
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2020 poz. 1219 z późn. zm.)
• ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 2020 poz. 1439).

Na podstawie nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie dnia 30 kwietnia 2014 r. w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U.2013 r.1383 j.t. z późn. zm.) po art. 10a dodany został art. 10b. Informuje on, że w celu wykonywania zadań w zakresie kontroli ruchu drogowego, o których mowa w art. 129b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, straż może prowadzić wyszukiwania informacji za pośrednictwem Krajowego Punktu Kontaktowego, na zasadach określonych w art. 80k–80r tej ustawy.

Krajowy Punkt Kontaktowy działa przy centralnej ewidencji pojazdów i prowadzony jest przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jego zadaniem jest wymiana informacji z krajowymi punktami kontaktowymi innych państw członkowskich Unii Europejskiej, w zakresie danych dotyczących pojazdów, podczas kierowania którymi popełniono naruszenie, oraz danych dotyczących właścicieli lub posiadaczy tych pojazdów. Zadaniem Krajowego Punktu Kontaktowego jest również przekazywanie danych o pojazdach i ich właścicielach i posiadaczach, uzyskanych od innych państw członkowskich Unii Europejskiej, uprawnionym krajowym podmiotom, posiadającym kompetencje w zakresie kontroli ruchu drogowego m.in. strażom gminnym (miejskim).